SKANDALI/ DËSHMIA E PLOTË: JA KUSH VJEDH NE DOGANA

Botohet e plotë intervista me ish-inspektorin e Antikontrabandës në Drejtorinë e Doganave I. C.
Dje botuam vetëm pjesën e parë, ndërsa sot vjen rrëfimi i plotë me detaje i gjithë mënyrës se si kalojnë maunet me cigare, e mallra të tjerë me akcizë, si ndryshojnë dokumentacionet shoqëruese të mallit nga doganat greke në atë shqiptare, etj. 
Intervista është bërë nga gazetari Basir Çollaku. Është denoncimi për të cilin lideri i opozitës Lulzim Basha nga studio e ‘Opinion’ akuzoi median se ka frikë ta botojë.

Intervista e plotë

Kur keni nisur punë në doganë në sektorin e antikontrabandës?
Kam nisur punë në mars të vitit 2013 dhe jam larguar në qershor të vitit 2015.

Keni konkurruar për të marrë këtë vend pune?
Kam konkurruar në dhjetor të viti 2012 me shkrim dhe pas një muaj me gojë, dhe kam marrë mbi 140 pikë që janë afër maksimales së vlerësimit për kategorinë C2 Ashtu siç jam larguar dhe herën e parë ku gjykata vendosi në favorin tim për largim të padrejtë dhe pas konkursit u riktheva në drejtorinë e antikontrabandës tokësore me detyrën inspektor.

Cila ishte detyra juaj në këtë sektor?
Detyra jonë në sektorin e antikontrabandës konsistonte në kryerjen e shërbimeve në të gjitha pikat doganore që ka Shqipëria, kufitare dhe të qyteteve dhe ushtronim kontroll për të gjitha llojet e mallrave, për të gjitha hyrjet dhe daljet.

Kontrollet ishin me një grafik nga drejtoria, apo edhe rutinë, të punës suaj të përditshme bazuar edhe në informacionet operative që ju merrnit?
Kontrollet ishin edhe nga informacionet që merrnim ne nga eprorët tanë edhe kontrolle të vazhdueshme që organizonim në që rrinim gjatë gjithë kohës të instaluar nëpër pika doganore.

A keni konstatuar kontrabandën si një problem serioz gjatë punës suaj?
Kontrabanda është një problem serioz dhe këtë unë e kam prekur gjatë punës sime, gjatë detyrës, por, me ata drejtues që na erdhën ne, kontrabanda u shtua.

Cilët drejtues?
Aty erdhën drejtues, në drejtorinë e antikontrabandës, persona të cilët ishin larguar nga detyra për shkelje në vlerën 1.5 milionë dollarë.

Konkretisht?
Konkretisht drejtori antikontrabandës….

Ishte larguar më përpara?
Nga drejtor i doganës së Durrësit, ishte larguar në vitin 2005, për shkelje të konstatuara nga drejtoria e kontrollit të brendshëm të doganave, dhe arsyeja e largimit ishte 1.5 milionë dollarë abuzime si rezultat i shkeljeve të bëra.

Me ardhjen e tij ndryshoi puna?
Me ardhjen e këtij drejtori dhe drejtorit të departamentit hetimor, që mban dhe detyrën e nëndrejtorit të përgjithshëm të doganave, si zgjedhje ekskluzive e Kryeministrit, ndoshta edhe ngaqë ishte hetues i vjetër i para 90-tës, ia besoi atij këtë detyrë. Por për fat të keq kontrabanda u shtua me ardhjen në detyrë të këtyre dy drejtorëve.

Pse pretendoni se është shtuar kontrabanda në dogana me ardhjen në detyrë të këtyre dy drejtorëve?
Unë e kam hasur në punën time. Po të tregoj një rast flagrant, të një bisede që unë kam pasur në zyrën e drejtorit të departamentit të hetimit dhe ndër të tjera përmendet në këtë bisedë një rast flagrant i ndodhur para ardhjes së tij në detyrë, unë ja thashë me emër, ja thashë edhe se ku ka ndodhur, dhe me cilën kompani kishte ndodhur incidenti, ku inspektori i antikontrabandës i kishte marrë ryshfet në orën katër të mëngjesit, shoferit të autobusit, por pas këtij denoncimi nisën pasojat për mua.

Çfarë pasojash?
Pas një muaji, unë u transferova tek drejtoria e antikontrabandës detare, pa asnjë shkak, ndërkohë që vlerësimet e punës për dy vitet e para ishin shumë të mira, vlerësime të cilat janë zhdukur edhe nga dosja. Sepse kur i kam kërkuar për ti bërë pjesë të procesit gjyqësor nuk i kam gjetur, nuk ekzistojnë. Dhe pas një muaj te antikontrabanda detare më bëhet një tjetër vlerësim punë me anë të të cilit më largojnë nga detyra.

Arsyeja e largimit?
Zyrtarisht është moskonfirmimi i statusit të nëpunësit civil gjë që nuk ekziston.

Mendoni se largimi ishte si pasojë e përplasjes me eprorët?
Fakti tregoi se menjëherë pas konstatimit të një kontrabande të kryer në një nga pikat tona doganore dhe unë ia vura në dukje konkretisht drejtorit të departamentit të hetimit, për mua nisën problemet në punë.

Po eprori juaj në sektorin e antikontrabandës?
Eprori im, ishte M. L. fillimisht, me të cilin kam bashkëpunuar, por ai nuk ishte pjesë e linjës së kontrabandës

Informacionet e punës së përditshme ia përcillnit eprorëve?
Po. Unë marr shembullin tim personal. Kam bashkëpunuar me drejtorin e Antikontrabandës, i cili duke mos qenë në linjën e kontrabandës, u largua nga eprorët nga ajo detyrë.

Konkretisht ku me çfarë mallrash bëhet kontrabanda?
Kryesisht me mallrat e akcizës të cilat ishin të vazhdueshme. Unë po ju jap një shembull nëse e kanë vullnetin për ta zbuluar, të marrin muajin dhjetor të vitit 2014, dhe të marrin muajin maj të vitit 2015 dhe të shohin se çfarë mallrash kanë hyrë nga pikat doganore të Kapshticës dhe të Kakavijës, çfarë rezulton nga Greqia dhe çfarë rezulton e shtuar në doganën tonë që ka hyrë këtu.

Po thoni se ajo që ka hyrë dhe ajo që ka mbërritur nuk është e njëjta gjë se paku në dokumentacion?
Sigurisht nuk është as i njëjti mall, dhe as e njëjta sasi, janë dy gjëra që ndryshojnë, nuk ndryshon vetëm sasia, ndryshon edhe lloji i mallit.

Janë ndryshuar dokumentet, dosjet, faturat?
Bëhen fatura të tjera. Nga Greqia del me faturë tjetër sepse nuk mundet të ndryshojë gjë për  mallin që ka të ngarkuar, ndërsa kur hyn në Shqipëri, hyn me faturë tjetër dhe me dokument tjetër.

Kryesisht pikat e kalim kufirit me Greqinë?
Po, Kapshtica dhe Kakavija. Në muajin maj, unë kam informacion se në doganën e Kapshticës, kanë hyrë shumë mallrat ë akcizës, të padeklaruara fare, ndër to cigare.

Sipas informacioneve tuaja sa është kjo sasi?
Sipas informacioneve të mia, vetëm në muajin maj, kohë në të cilën kishte marrë detyrën drejtori i departamentit të hetimit, Z. Sh. ishin mbi 10 kamionë cigare që kishin hyrë në Kapshticë.

Ju informuat?
Unë kisha informuar më parë drejtorin tim në një rast, M. L. të cilin më pas e larguan nga drejtor antikontrabande në drejtor informacioni dhe më pas e larguan fare.

Ishte pengese për kontrabandën ky drejtor?
Përderisa u largua nga drejtor antikontrabande dhe me pas edhe nga drejtor informacioni për ta larguar përfundimisht nga puna, kjo ishte arsyeja.

Ku bazoheni kur thoni u shtua antikontrabanda?
Në ato informacione që unë kam pasur dhe në atë që kamë parë vetë konkretisht.

Po pikat e tjera?
Në pikat e tjera ke terminalin e Tiranës. Unë nuk e disponoj atë dokument, por ka raport që është bërë nga Crown Agents, që i ka shkuar Kryeministrit, në atë raport janë të shënuar emrat dhe problematika e doganave. Raport afërsisht në muajt tetor apo nëntor të 2014.

Ju thoni se keni këtë raport, por a keni dijeni se çfarë përmban raporti?
Raporti përmban problemet e konstatuara nga Crown Agents në pikat doganore dhe faktin se atyre ju sabotohej puna.

Nga doganierët shqiptarë?
Sabotohej në aktkontrollet që bënin. Një rast flagrant është në terminalin e Tiranës, që ishte ditë e shtunë dhe Crown Agents do të kontrollonte një kontenier ditën e hënë sepse të shtunën mbyllej më shpejt puna dhe të dielën ishte pushim. Dhe të hënën kur erdhën anglezët kontenieri kishte mbaruar kontrollin dhe kishte dalë, se kush e kishte bërë kontrollin nuk u mor vesh. Dhe ky është një rast për të cilin është vënë në dijeni edhe kryeministri sepse i ka shkuar raporti nga britanikët.

Cila kompani ishte?
Nuk e di kompaninë, por si periudhe ka ndodhur në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2014.

Dhe çfarë mallrash ka pasur?
Normalisht që ka pasur mallra akcize që kanë pagesë doganë të lartë, sepse ndryshe nuk do të kishte arsye të ikte pa u kontrolluar.

Doganieret shqiptarë u hidhnin britanikëve?
Normal, kjo ishte detyrë që drejtuesit u linin…

Kishit trysni të silleshit sipas kërkesave të eprorëve?
Trysnia ishte. Rasti konkret që më ka ndodhur mua është një shef antikontrabandë që sot nuk është më në atë detyrë, që u largua në një detyrë tjetër. Ai dërgonte për kontroll vetëm njerëzit e tij të besuar, në pikat doganore që kishte problematika. Quhej M. B. Gjatë asaj kohë nëse shohim edhe urdhër shërbimet, vetëm katër a pesë grupe të besuara të tij që kontrollonin pikat doganore problematike, ndërsa grupet e tjera bënin shërbime vetëm në Fier, Kukës dhe Shkodër ku nuk kishte ngarkesa dhe problem të kontrabandës. Pse pikërisht në pikat e Kakavijës , Kapshticës, Tiranës, Durrësit, kontrolloheshin vetëm nga këto persona të zgjedhur prej tij. Dhe për aq kohë sa qëndroi ai shef  i Antikontrabandës, vetëm këto grupe të zgjedhura prej tij bënin shërbime kontrolli.

Ju nuk bënit pjesë në këto grupe kontrolli?
Jo në asnjë rast jo, kur ishte ky shef antikontrabande, ishte e pamundur të shkojë me shërbim në pikat e Kapshticës dhe Kakavijës, në raste të tjera po kam shkuar.

Pas ndryshimit të titullarit të doganës, largimit të zonjës Spiropali, ndryshoi gjendja në dogana?
Me largimin e zonjës Spiropali, gjërat u përkeqësuan, sepse zëvendësuesja e saj i la dorë të lirë drejtorit të departamentit të hetimit dhe vinte vetëm e firmoste shkresat një orë apo dy orë në ditë dhe gjithë situatën në dorë e kishte shefi i departamentit.

Ç’doni të thoni me i la dorë të lirë?
I la dorë të lirë me të gjitha lëvizjet, me të gjitha emërimet, me të gjitha kontrollet. Shumë ndryshime të bëra brenda doganës janë bërë në këtë kohë nga Z.Sh.

Kjo nuk do të thotë se janë ndryshime për të bërë kontrabandë?
Po kjo e vërtetoi se gjithë emërimet janë bërë prej tij pas ardhjes së drejtoreshës së re. Nëse ishte  komandant grupi  te Antikontrabanda, marr një rast konkret që shkoi përgjegjës në doganën e Tiranës.

Sipas jush të besuarit e eprorëve dërgohen përgjegjës doganash, kjo mund të jetë edhe për të forcuar punën?
Mosrealizimi i të ardhurave tregon se nuk është për të forcuar punën. Unë do të bëja një thirrje Kryeministrit dhe Ministrit të Financave që po bëjnë kontrollin e biznesit të vogël e do ju sekuestrohet malli i padeklaruar,  të bëjnë kontrollin e doganave, ku hyjnë pa asnjë lloj letre dhe ku paguajnë ryshfet dhe hyjnë në Shqipëri dhe pastaj të merret me këta.

Si hyjnë në doganë pa asnjë lloj letre, je keni pasur informacion dhe dijeni kanë qenë raste të përsëritura?
Normalisht që kanë qenë raste të përsëritura. Ka largime nga puna të shumë personave nga pikat doganore dhe një pjesë të tyre që kanë qenë të emëruar nga eprorët ekzistues janë rikthyer, pjesa tjetër nuk është rikthyer për të njëjtin rast. Një rast është për pesë persona të larguar dhe ata  që ishin marrë në punë pas 2013 janë rikthyer ndërsa pjesa tjetër jo dhe vazhdojnë proceset gjyqësore.

Po me mallrat që vinin nga Italia?
Ndoshta në raste e shifra shumë më të vogla se shtet më serioz  dhe s’kishin mundësi të luanin me letrat.

Probleme me njerëzit që kanë marrë në punë, çfarë problemesh kanë ata?
Janë njerëz të larguar nga puna për bërje të kontrabandës. Madje disa janë rikthyer në detyra më të larta. Për shembull drejtori aktual i antikontrabandës ka qenë  drejtor i doganës së Durrësit sot është drejtor i Antikontrabandës që ishte larguar pas shkeljeve të kapura nga drejtoria e Kontrollit të Brendshëm në Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave.

Si komunikonit me eprorët gjatë shërbimeve të  kontrollit?
Zakonisht komunikonte drejtori Antikontrabandes me komandantin ose shefin e grupit. Ka pasur raste kur unë isha pjesë e ekipit të kontrollit dhe dy pjesëtarë të grupit shkonin për kontroll, ndërsa unë qëndroja në hotel. Përderisa me thanë ti rri këtu se ne do të shkojmë në kontroll, mendoj se kishin porosi nga eprorët, në të paktën dy raste me ka ndodhur mua kjo, përpara se të më dërgonin te Aantikontrabanda detare. Dhe unë isha prezenet kur K., përgjegjësi ekipit po komunikonte me drejtorin e Antikontrabandës dhe mua nuk me lejuan të shkoj bashkë me to në kontroll që do bënim për një mjet në doganën e Kakavijës.

Bashkëpunimi me Crown Agents?
Unë mendoj se ata mundoheshin të bënin detyrën për aq sa e njihnin  punën dhe terrenin në Shqipëri. Dhe atyre u dilnin pengesa nga drejtues te doganave shqiptare dhe ky është një nga shqetësimet që britanikët i kanë shkruar në raport Kryeministrit, raport i vitit 2014 në gjashtëmujorin e dytë.

Drejtori Sh., gjithnjë ju këmbëngulni se kishte kompetenca të mëdha?
Derisa ka gjashtë apo shtatë drejtori në varësi, ka dhe postin e nëndrejtorit të përgjithshëm ai ka kompetencat më të mëdha, megjithëse ai person në dijeninë time nuk kishte punuar asnjëherë në sistemin doganor.

Dua ti rikthehem dhe një herë me konkretisht problemit te përmendur nga ju për mallrat që hyjnë në doganat tona nga pikat doganore të Greqisë për mospërputhje të dokumentacionit të origjinës dhe atij të mbërritjes?
Unë po ju përmend dy raste flagrante të cilat do të dalin kështu siç them unë. Te kapin muajin dhjetor të viti 2014 dhe muajin maj të vitit 2015, dhe të shohin se çfarë mallrash rezultojnë dalje nga Greqia dhe çfarë mallrash rezultojnë hyrje në Shqipëri, ose nuk do të rezultojnë farë ose do të rezultojnë mallrat ë tjerë që nuk kanë lidhje me ngarkesën

Ju thoni vetëm këto dy muaj?
Jo, kjo është bërë në vazhdimësi në këtë periudhë por këto dy muaj kryesisht. Dokumentacioni ose nuk është i njëjtë ose në doganën shqiptare nuk ekziston fare.

Çfarë mund të ketë ndryshuar sipas jush?
Po ju marrë një shembull në muajin dhjetor 2014, nëse rezulton se dalja nga Greqia është fishekzjarrë, kur hyn në Shqipëri del se është një mall që s’ka lidhje farë me ngarkesën e fishekzjarrëve. Ky është një artikull që e ka akcizën shumë të lartë dhe duhet të merret leje e posaçme nga Ministria e Mbrojtjes për ti sjellë në territorin shqiptar. Ata, drejtoria, e kanë të drejtën të kërkojnë këtë informacion të pala greke dhe të marrin këtë dokumentacion.

Ndoshta e kanë këtë info?
Edhe mund ta kenë

Janë denoncuar herë tjetër raste të tilla?
Ka pasur raste kur ka qenë një drejtor i pikës doganore të Kakavijës që ku i ka ndodhur një incident i kësaj natyre. Ka kërkuar informacion dhe i ka ardhur informacioni. Dhe rezultoi se kishin dale afërsisht  2000 telefona celulare nga Greqia kishin hyrë në Shqipëri,  dhe për fat të keq kur u kap mjeti në Fier nga policia, me insistimin e drejtoreshës së doganës së Kakavijës makina u gjet bosh. Dhe nuk figuron fare e regjistruar në pikën tonë asnjë lloj malli. Ndoshta kanë kaluar edhe me një mjet udhëtimi por mjeti u gjet bosh pasi u kap, ndërkohë që në Greqi ishte dokumentacioni që kishte dalë ky mall.

Dhe ju mendoni se ka shume raste të tjera të ngjashme?
Ka raste te tjera ku mjeti ka regjistruar vetëm targën me pretendimin se po kthehet bosh ose ka regjistruar një mall tjetër.

Krahasimi dokumentacioneve të doganave greke e shqiptare do të nxjerrin diferencat?
100 për qind do të merret vesh se ku janë leket që i mungojnë buxhetit të shtetit. Dy kamionë me mallra industrial kane kaluar në dhjetor në fillim të dhjetorit dhe u pezulluan pese vetë nga puna, ata që i kishin marrë pas vittt 2013, i lanë nja dy muaj të pezulluar i përdorën edhe për zgjedhjet dhe një javë para zgjedhjeve  i kthyen sërish në punë  të tjerët jo. Ata mallra industriale hynë në Shqipëri, përgjegjësi i pikës doganore edhe sot është i papunë. Sipas asaj që është përmendur në raport ata kishin mallra industrialë ndërsa u deklaruan si kamionë bosh në pikën e klalimit doganor. U pezullua përgjegjësi i grupit edhe dy tre doganierë si dhe grupi Antikontrabandës. Atë pjesë që është rikthyer e ka rikthyer në detyrë drejtori departamentit ndërsa të tjerët jo, ndonëse përgjegjësia ishte e njëjtë.

Bizneset e mëdha kalonin më kollaj në dogana?
Po kishte biznese të mëdha të cilat ishin të rregullta dhe s’kishin problem dhe nuk kishe arsye që t’i pengoje. Ndërsa ata që ishin me urdhër dhe do kalonin…ishte e ndërtuar shkalla e hierarkisë që ata të mos pengoheshin, ata që ishin vendosur të kalonin do të kalonin. Edhe nëse nuk ishin kompani me emër mund të bënin kontrabandë.

Mallra luksi?
Kam pasur një rast në Kakavijë  informacioni vinte nga qendra dhe kapëm parfume të shtrenjtë dhe subjekti u gjobit  rreth 10 mijë euro

Kontrabanda bëhej nga udhëtarët e apo kompanitë e transporteve?
Në rastet që kam pasur unë nga kompanitë ose shoferët e mjeteve

Raporti i britanikëve për Kryeministrin çfarë ka konkretisht sipas asaj që ju keni dijeni?
Raporti është për gjashtëmujorin e dytë të vitit 2014, për gjithë problematikat që ata kanë hasur në punën e përditshme dhe te ky raport kanë përmendur edhe emra konkret të doganierëve dhe të drejtuesve të doganave dhe për shkeljet që ata kanë konstatuar, edhe për subjektet problematike që kishin informacion ata, për personat që punojnë në sistemin doganor dhe që janë të implikuar në këto problem. Jo me bën përshtypje se s’pashë asnjë reagim nga Kryeministri pas këtij raporti i cili është me emra konkrete doganierësh, kompanish, drejtuesish doganash.

E kishit edhe ju emrin aty në raport?
Besoj që jo, sepse po të ishte emri im aty do të isha ende në punë.

(“Opinion.al”)

/DRONI.al/