Gjelat e detit, “ilegalët” që shiten nëpër cepa pallatesh dhe rrugicat e Tiranës

Çdo vit që nga koha e rënies së komunizmit, Sheshi Avni Rustemi në Tiranë ka gëluar nga fshatarët që shisnin pulat dhe gjelat që do të sakrifikoheshin për natën solemne të vitit të ri. Por këtë vit, sheshi është pothuajse i zbrazët. Fshatarët janë fshehur nëpër rrugica dhe shkallë pallatesh nga frika e Policisë Bashkiake.

Në datën 30 dhjetor 2015, një ditë para natës së vitit të ri, Sheshi Avni Rustemi, tregu tradicional i shitjes së gjelave për festë, është bosh. Tashmë aty gjendet vetëm një tabelë reklame ku shkruhet “trego fytyrën e korrupsionit” dhe që fton qytetarët të kryejnë denoncime në stopkorrupsionit.al.
Një situatë e tillë ndodh për herë të parë. Gjatë viteve të shkuara, Bashkia e Tiranës pati sulmuar vazhdimisht fshatarët që shisnin gjela, me argumente të ndryshme, si, mungesa e kushteve higjeno-sanitare, mungesa e pagesës së taksave lokale, apo me argumentin se trotuari është pronë e bashkisë dhe si i tillë, ai nuk mund të përdoret për tregti pa leje nga askush. Por këtë vit, për fshatarët që tentojnë të fitojnë diçka më shumë duke i shitur gjelat drejtpërsëdrejti te konsumatori dhe jo te tregtarët apo thertoret, situata është bërë akoma më e rëndë.
Policia Bashkiake e Tiranës prej kohësh ka nisur një sulm të vazhdueshëm ndaj tregtarëve ambulantë duke konfiskuar mallrat që kanë në shitje.
Gani Hoxha, një tregtar që shet te tezgat (e ligjshme) tregon se këtë vit ka qenë e pamundur për fshatarët të shesin gjela pasi policia bashkiake zbarkon shpesh aty dhe ia konfiskon menjëherë gjelat.
Thuhet se shpesh, janë tregtarët e dyqaneve përreth që nxitojnë të lajmërojnë bashkinë sa herë që shohin ndonjë fshatar me gjela në krah. Fushata e antikorrupsionit duket se ia ka arritur qëllimit.
Por fshatarët duken gjithashtu të vendosur që të shesin gjelat e detit, të cilët rriten në Shqipëri posaçërisht për t’u konsumuar natën e vitit të ri si një gatim tradicional, pasi pjesën tjetër të vitit shqiptarët nuk i pëlqejnë.
Rruga Xhorxhi Martini, një rrugicë e ngushtë që lidh Rrugën Xhorxh Bush me Sheshin Avni Rustemi, është përdorur nga fshatarët e Tiranës për të shitur produkte ilegalisht që nga vitet 1980, kur fshiheshin aty për të tregtuar ndonjë kokër vezë (me çmim më të lartë se sa ai zyrtari) apo pak zarzavate. Për shkak se ajo është tepër e ngushtë nga ana e Sheshit Avni Rustemi, makinat e policisë e kanë të vështirë ta patrullojnë.
Sot, (30 dhjetor), rrugica e ngushtë gëlonte nga tregtia e përndjekur e gjelave të detit. Disa fshatarë mbanin në krahë gjelat, (gati për t’u arratisur nëse shinin ndonjë polic) ndërsa klientët ishin duke u ankuar për çmimet e larta.
Këtë vit duhet të paguash 7 mijë apo 8 mijë lekë të rinj për një gjel që peshon nga tetë në 12 kilogramë. Ky është një çmim i lartë për shumë konsumatorë dhe duket se reflekton një rritje të konsiderueshme nga vitet e shkuara. Për njërin nga fshatarët, përndjekja e policëve bashkiakë është një shkak që ka sjellë rritjen e çmimit.
“Nuk po e marr vesh sa po e shesim gjelin. Rrimë me frikë në zemër se do na e sekuestrojnë mallin për të cilin jemi kujdesur një vit për ta rritur. Duam vetëm ta shesim e të ikim në shtëpi” – të thotë një prej fshatarëve që shet në një prej hapësirat e pallatit në të majtë të Pazarit të Ri.
Që kur Bashkia e Tiranës, në emër të  garancisë së cilësisë së produkteve që tregtohen nga fermerët e zonës, hapi  tregun e gjësë së gjallë, në fshatin Vishnje të njësisë administrative Baldushk, sekuestrimet e mallrave të fshatarëve në Pazarin e Ri thuajse kanë qenë të përditshme. Sipas Bashkisë, i vetmi treg ku do të lejohet shitja e shpendëve dhe e gjësë së gjallë është ai i Baldushkut.
Gatimi i gjelit të detit me pilaf ose me përshesh për natën e ndërrimit të viteve, është një traditë shumëvjeçare që simbolizon bollëkun dhe bereqetin. Gjeli është aq i rëndësishëm, sa përgjatë viteve të fundit, qeveritë shpesh kanë shpërndarë para ekstra (zakonisht 5 mijë lekë) për pensionistët duke argumentuar se po u japin atyre “një gjel dhuratë”.

Autor: Lindita Çela
BIRN
Tiranë

/DRONI.al/