Ngarkesa e gjyqtarëve, sfida e balancimit nuk kalohet as me hartën e re gjyqësore

Gjatë vitit 2023, pas zbatimit të hartës së re gjyqësore janë konstatuar raporte të reja të ngarkesës së gjyqtarëve në gjykata të ndryshme, ne disa raste me një diferencë më të vogël se përpara hartës, por sërish e pamjaftueshme të balancohet hendeku.

Por edhe gjatë vitit 2023 disbalanca e ngarkesave mes gjyqtarëve ishte e madhe sidomos mes gjykatave si Tirana, Durrësi, Elbasani me ato në  Kukës apo Dibër. Dhe konkretisht në gjykata si Elbasani paraqitet një ngarkesë prej 1349.1 çështje për gjyqtar, të krahasuar me gjykata si Dibra me ngarkesë 427.8 çështje për gjyqtar. Kjo disbalancë vjen nga numri i paplotësuar i gjyqtarëve efektivisht në detyrë. Nga kjo rezulton se, një gjyqtar i gjykatës Elbasan ka pasur me ngarkesë mesatarisht 921.3 çështje më shumë sesa një gjyqtar i gjykatës Dibrës. Por Dibra ka funksionuar me 95 % të gjyqtarëve efektiv në detyrë ndërsa Elbasani me 30 % të gjyqtarëve efektiv në detyrë.

Pjesa më e madhe e gjykatave kanë funksionuar me kapacitet të reduktuar të gjyqtarëve. Në nivel kombëtar vetëm 60.5% e organikës së gjyqtarëve kanë qenë efektivisht në detyrë gjatë vitit 2023. Ndërsa në vitin  2022 vetëm 56% e organikës së gjyqtarëve kanë qenë efektivisht në detyrë gjatë vitit 2022.

Ngarkesa e punës në gjykata është përballuar nga vetëm 247 gjyqtarë ose 8.94 gjyqtarë për 100.000 banorë. Ky raport është 60% më pak se norma evropiane (22.2 gjyqtar për 100.000 banorë). Rendimenti mesatar i punës për gjyqtar në rang vendi, gjatë vitit 2023, ka qenë pothuajse 566 çështje për gjyqtar, që shënon një rritje me 5 çështje më tepër krahasuar me një vit më parë (561 në 2022).

Ngarkesa e punës në gjykata është përballuar nga vetëm 228 gjyqtarë ose 8.2 gjyqtarë për 100.000 banorë. Ky raport është më pak se 40% e normës evropiane (22.2 gjyqtar për 100.000 banorë). Numri i magjistratëve për 100 mijë banorë është 14.60 sipas dekretit.

Tab: Numri i gjyqtarëve efektivë në punë në vitet 2022-2023

Në tabelën e mëposhtme është numri i gjyqtarëve efektivë në detyrë në tetor, 2023, publikuar nga KLGJ, pra jo në fund të vitit, ku bie në sy se përgjatë gjithë vitit ka lëvizje në nivelin e vakancave në gjykata.

Tab. Numri i gjykatësve sipas organikës dhe atyre që janë në detyrë, në tetor 2023

Janë 112 magjistratëve të emëruar në sistem nga viti 2019 në vitin 2023 nga të cilët 4 gjyqtarë në Gjykatën e Lartë nga radhët e juristëve të spikatur dhe 108 magjistratë të diplomuar nga Shkolla e Magjistraturës.

Numri i stafit jo gjyqtar për 100,000 mijë banorë për Shqipërinë për vitin 2023 sipas organikës në fakt është 37.44, kundrejt mesatares evropiane për vitin 2020 prej 55.549. Pra, sërish rezulton se, pavarësisht shtimit të burimeve njerëzore në administratën gjyqësore, kjo administratë gjyqësore, në raport me numrin e popullsisë, vijon të mbetet larg mesatares evropiane.

Ndërsa raporti gjyqtarë / staf administrativ gjyqësor është 2.9 sipas strukturës, është në fakt 3.3, efektivisht është 4.6 krahasuar me mesataren evropiane që është 3.9. Pra këtu standarti evropian pothuajse është arritur sipas strukturës ndërsa efektivisht është kaluar për shkak të vakancave në gjyqtarë.

“Ky publikim, është mundësuar me mbështetjen financiare të AMSHC-së. Përmbajtja e tij është përgjegjësi e autorit, opinioni i shprehur në të nuk është domosdoshmërisht opinion i AMSHC-së”

/DRONI.al/