SPECIALE/ Si e shpjegon rrethimi brutal i Leningradit nga Lufta e Dytë Botërore të menduarit e Putinit për Ukrainën

Nga Alexander Nazaryan

Duke folur nga kryeqyteti i Letonisë, Riga, të hënën, Sekretari i Shtetit i SHBA-së Antony Blinken dënoi luftën e Rusisë në Ukrainë, duke përmendur në veçanti rrethimin e Mariupolit, një qytet port në Detin Azov.

Për të shprehur mendimin e tij, Blinken iu drejtua historisë personale të presidentit rus Vladimir Putin, imazhi publik i të cilit është i lidhur ngushtë me një tjetër rrethim – atë të Leningradit të tij të lindjes i pushtuar forcat gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Ky rrethim është thelbësor për të kuptuar pikëpamjen e botës që Putin ndan me shumë rusë. I përshkruar nga historiania Anna Reid si “bllokada më vdekjeprurëse e një qyteti në historinë njerëzore”, rrethimi zgjati 872 ditë dhe mori deri në 1.5 milionë jetë.

“Ne kemi parë skena të tilla më parë në Evropë,” tha Blinken. “Çdo rus ka jetuar ose mësuar rreth rrethimit të tmerrshëm të Leningradit gjatë Luftës së Dytë Botërore.”

Këto mësime janë thellësisht personale për Putinin. Ai lindi në Leningrad (tani Shën Petersburg) tetë vjet pas heqjes së rrethimit në 1944, por fati i Leningradit e përcakton atë më thellë se çdo ngjarje në historinë ruse. Madje ai humbi në rrethim një vëlla më të madh, Viktorin.

Blinken iu referua vdekjes së Viktorit të ri të hënën në atë që dukej si një lutje emocionale për liderin rus gjithnjë e më të largët. “Ai rrethim preku miliona familje ruse, përfshirë atë të Presidentit Putin, vëllai 1-vjeçar i të cilit ishte një nga viktimat e shumta,” tha Blinken përpara se të fliste per situatën aktuale në Ukrainë.

“Tani Rusia po i zhduk qytetet si Mariupol. eshte e turpshme. Bota po i thotë Rusisë: Ndaloni menjëherë këto sulme. Lëreni ushqimin dhe ilaçet per banoret atje.”

Putini nuk njihet si një shtetar qe ndan me te tjeret dhe ndërsa kontrolli i tij mbi Rusinë është bërë më i fortë, ai është tërhequr gjithnjë e më thellë në skutat me mure të Kremlinit. Fotot e fundit e tregojnë atë duke u takuar me këshilltarë nëpër tavolina pothuajse komike, duke përforcuar idenë se ai është larguar disi nga realiteti. Ndërkohë, mijëra protestues janë mbledhur në Shën Petersburg dhe Moskë për të denoncuar pushtimin e tij të paprovokuar të Ukrainës. Në mesin e të arrestuarve ka qenë Yelena Osipova, një ‘bllokadnik’ 77-vjeçare, domethënë një e mbijetuar e rrethimit.

Është e pamundur të kuptosh Putinin pa e vlerësuar se sa thellë e ndikon Lufta e Dytë Botërore mendimin e tij – sesi rrethimi i Leningradit shihet si një moment heroik i veçantë në psikikën ruse, duke i pajisur (me arsye të mirë) këdo që lidhet me rezistencën ndaj nazistëve me një aureolë morale.

Në shtëpinë time në Uashington, D.C., varet medalja në kornizë që gjyshi im mori për mbrojtjen e Leningradit: “Kauza jonë ishte e drejtë. Ne fituam”, thuhet në medalje. Krenaria është e thellë dhe e vërtetë, që prek brezat.

Për familjen e Putinit, lufta nënkuptonte rrethimin në Leningrad. Për familjet e tjera ruse, është mbrojtja e Moskës, lufta bllok pas blloku në Stalingrad, përplasja në Kursk, triumfi përfundimtar në Berlin.

Në verën e vitit 2020, Putin shkroi një artikull në National Interest, një botim amerikan, që duket veçanërisht i bezdisshëm sot, pasi tanket ruse rrotullohen mbi Ukrainën për herë të parë në 80 vjet. Ndërsa ata atëherë shiheshin si çlirimtarë, sot pushtuesi është Putin. Disa madje e kanë krahasuar atë me një Adolf Hitler të shekullit të 21-të, megjithëse krahasimi duket i pasaktë.

Artikulli ne National Interest është i jashtëzakonshëm, duke përshkruar se cili do të ishte preteksti i Putinit për pushtimin e Ukrainës. “Të përdhosësh dhe të ofendosh kujtesën është e keqe,” shkroi ai në një referencë të dukshme ndaj Ukrainës dhe fshirjes së pretenduar të saj të kontributeve ruse në luftë dhe përqafimit të ideologjisë naziste. Këto alibi do të shërbenin si pretekst i tij për pushtimin e Ukrainës dy vjet më vonë, pavarësisht faktit se presidenti hebre i vendit, Volodymyr Zelensky, kishte një gjysh që luftoi në Ushtrinë e Kuqe. Të afërm të tjerë vdiqën në Holokaust.

Pushtimi ka sjellë dënimin e Putinit në mbarë botën, duke e lënë vendin pothuajse po aq të izoluar sa ishte gjatë viteve më të ftohta të Luftës së Ftohtë. Fëmija i një qyteti të rrethuar, Putin e ka kthyer Rusinë në një vend të rrethuar.

Historia e zjarrtë e Leningradit ndihmon në shpjegimin e të menduarit të tij. Duke pasur parasysh shkatërrimin e shkaktuar nga Lufta e Dytë Botërore – rreth 26 milionë sovjetikë humbën jetën – histori të tilla janë gjerësisht të disponueshme për rusin mesatar. Ndërsa Kremlini është përballur me dënime intensive ditët e fundit, një rrymë e thellë patriotizmi vazhdon të rrjedhë.

Në një seri intervistash jashtëzakonisht të sinqerta me gazetarë rusë të kryera dy dekada më parë, Putin përshkroi përvojën e familjes së tij gjatë rrethimit, i cili filloi në vitin 1941, kur Ushtria e Hitlerit u leshua drejt qytetit baltik ku jetonin 3 milionë njerëz.

Duke dashur të besojë – pavarësisht nga provat e dukshme për të kundërtën – se pakti i tij i mossulmimit me Hitlerin do të zbatohej, udhëheqësi sovjetik Jozef Stalin nuk e kishte përgatitur Rusinë për luftë. Dhe spastrimet e tij brutale të trupave të oficerëve të Ushtrisë së Kuqe gjatë viteve 1930 nënkuptuan se mbrojtja e krijuar me shpejtesi nuk ishte me kompetencë – fakte që janë harruar kryesisht në një vend ku, pjesërisht falë Putinit, Stalini shihet përsëri si heroik.

Një gjysmë milioni trupa gjermane do të rrethonin qytetin, të paaftë për të kapërcyer një rezistencë të re që në mënyrë të pamundur gjatë muajve brutal u ngurtësua në një vullnet të paepur për të mbijetuar. Njerëzit hëngrën edhe zamp (ngjites). Disa iu drejtuan kanibalizmit. Nuk kishte ushqim, nuk kishte nxehtësi dhe, gjatë dimrit veçanërisht brutal të 1941-42, nuk kishte shumë shpresë.

Ndërsa rrethimi filloi në verën e vitit 1941, nëna e Putinit, Maria Ivanovna Putina, mori Viktorin – djalin e saj të dytë; i pari kishte vdekur vite më parë – nga periferia e Peterhof në zemren e Leningradit. “Mamaja tha se një lloj strehimi po krijohej në Leningrad në një përpjekje për të shpëtuar jetën e fëmijëve”, kujtoi Putin. “Ishte në një nga ato shtëpitë e fëmijëve që vëllai im i dytë u semur nga difteria dhe vdiq.”

Putin do t’i referohej sërish vëllait të tij të ndjerë në vitin 2012, gjatë një përkujtimi vjetor për viktimat e rrethimit. “Vëllai im, të cilin nuk e kam parë kurrë dhe nuk e kam njohur, u varros këtu, as nuk e di se ku saktësisht,” tha Putin në Varrezat Përkujtimore të Piskarevskoye, ku vizitorët përshëndeten nga fjalët emocionuese të poetes Olga Bergholz: “Asgjë nuk harrohet, askush nuk harrohet.”

Në intervistat pak pasi mori pushtetin, të cilat u botuan si një lloj autobiografie, Putin tha se nëna e tij pothuajse vdiq gjatë rrethimit, të cilin Hitleri e nisi pjesërisht me qellimin se donte të zhdukte plotësisht qytetin ku lindi komunizmi rus. “Ajo ishte në prag të urisë”, tha Putin. “Njerëzit menduan se ajo kishte vdekur dhe e shtruan me kufomat. Fatmirësisht mamaja u zgjua në kohë dhe filloi të ankohej.”

Babai i tij, Vladimir Spiridonovich Putin, luftoi në një betejë kyçe në brigjet e lumit Neva. “Ata nuk kishin pothuajse asnjë shans për të mbijetuar,” kujtoi Putin. “Gjermanët i kishin të rrethuar nga të gjitha anët.” Babi i Putin u plagos rëndë nga një granatë, por mbijetoi.

Rrethimi u thye nga gjenerali Georgy Zhukov – një hero kombëtar – më 27 janar 1944. Vladimir Spiridonovich dhe Maria Ivanovna mbetën në qytetin e goditur, ku një urë mbi kanalet madhështore të Shën Petersburgut mban ende gërvishtjet e rreckosura të predhave gjermane.

Ata mbetën pa fëmijë deri në vitin 1952, kur Maria Ivanovna Putina lindi Vladimir Vladimirovich Putin – në moshën jashtëzakonisht të vonë të nënës sovjetike 41 vjeç. Ai do të ishte fëmija i tyre i vetëm.

Pasi ka shërbyer dikur si një zyrtar i lartë bashkiak në Shën Petersburg pas rënies sovjetike, Putin mbetet i lidhur ngushtë me rrethimin – dhe luftës per mbijetese qe ishte njeherazi edhe një betejë qendrore. Mikhail Gorbachev, lideri i fundit sovjetik, kishte parë me këmbëngulje të ardhmen, ashtu si edhe pasardhësi i tij Boris Jelcin. Putini, nga ana tjetër, iu rikthye kultit të së kaluarës, i cili është i rrënjosur fort për shumicën e rusëve në lavditë e Luftës së Dytë Botërore.

“Duke e bërë luftën një ngjarje personale dhe gjithashtu të shenjtë, Vladimir Putin ka krijuar një mit dhe një ritual që e lartëson atë personalisht, duke bashkuar Rusinë (të paktën teorikisht) dhe duke e treguar atë si hero-udhëheqës natyror, luftëtar që është personalisht I lidhur me mbrojtjen e Atdheut,” shkroi historiania e Institutit të Teknologjisë në Masaçusets, Elizabeth Wood në 2011. “Ai ka magjepsjen e së tashmes, por është edhe heroi i së shkuarës.”

Tendenca mund të shpjegohet me faktin se për shumë rusë të moshuar – të cilët vazhdojnë të shikojnë mediat shtetërore dhe i besojnë Kremlinit – e kaluara kishte më shumë kuptim se e tashmja. Është një hap që shumë nacionalistë të tjerë po bëjnë në mbarë botën. Vetëm pak prej tyre mund të pretendojnë për llojin e narrativës historike triumfuese që thirret nga Putin.

Bashkimi Sovjetik “shpëtoi kombe të tëra nga shkatërrimi, skllavërimi dhe nga tmerri i Holokaustit”, i ligjëroi Putini Perëndimit në artikullin e tij ne National Interest dy vjet më parë. “Ata u shpëtuan me koston e qindra mijëra jetëve të ushtarëve sovjetikë.”

Ukraina kishte qenë e pavarur për pjesë  te histories moderne, por ishte përfshirë në Bashkimin Sovjetik pas Luftës Civile Ruse afërsisht 100 vjet më parë. Ndërsa ka padyshim arsye gjeopolitike te kesaj kohe, logjika për pushtimin qëndron në psikologjinë e farkëtuar në Leningrad.

Por ndërsa narrativa e mbijetesës së qytetit është universalisht magjepsëse, kthimi i historisë heroike të zmbrapsjes së Hitlerit në justifikim për një luftë agresive është një logjikë e shtrembëruar që ka izoluar Kremlinin. “Tani të gjithë po jetojmë në botën e Vladimir Putinit”, ishte titulli i një eseje të fundit të New York Times shkruar nga një shkencëtar politik rus. Ai shqetësohej se ne mund të jetojmë në atë botë qofte edhe për pak kohë. (Pwrgaditi pwr Droni.al, M.D)

/DRONI.al/