STUDIM/Plastika pushton Shqipërinë, tmerri i tokës dhe brigjeve shqiptare

Sipas kësaj harte, Shqipëria ka mbi 5 ton mbetje plastike për milje/katror në brigjet e saj rrethuese. Ndërsa sërish për tokën, ka nivel të lartë ndotjeje. Bëhet fjalë për më shumë se 10 mijë ton në vit mbetje plastike të pamenaxhuara.

Ndërsa plastike ka shumë përdorime të vlefshme, ne jemi bërë të varur nga plastika e vetme ose e disponueshme – me pasoja të rënda mjedisore. Në të gjithë botën, një milion shishe plastike janë blerë çdo minutë, ndërsa deri në 500 trilion qese plastike me përdorim të vetëm përdoren në mbarë botën çdo vit. Në total, gjysma e të gjitha prodhimeve plastike është projektuar që të përdoret vetëm një herë dhe pastaj të hidhet, duke lënë gjurmë të pashlyeshme për mjedisin. Menaxhimi dhe zhdukja e mbetjeve plastike jo më kot është pjesë e strategjisë së Objektivave 2030 të Kombeve të Bashkuara.

Sipas hartës së ofruar nga shkencarët e New Castle University, më të dhënat për të gjithë vendet në botë, identifikohen mbetjet plastike (qarqet e kuqe) në oqean nga Arktiku në Antarktik dhe nga sipërfaqja deri në det. Miliona ton përfundojnë në det çdo vit, shumica e tyre nga vendet ku është hedhur pa kujdes në tokë dhe në lumenj (blu të lehta) dhe më pas kanë dalë në det (të verdhë). Rrymat e oqeanit mbajnë mbeturina lundruese në qoshet e largëta të botës.

Mbeturinat plastike tani janë kaq të pranishme në mjedisin natyror që shkencëtarët madje kanë sugjeruar se mund të shërbejë si një tregues gjeologjik i epokës antropocene.

Në një përllogaritje të bërë më herët nga Monitor, rezulton se shqipëria është një ndër vendet me mbetjet plastike më të larta në Europë. Sipas të dhënave të INSTAT, gjatë 2016-s çdo shqiptar ka prodhuar mesatarisht 396 kg mbetje, prej të cilave 39.6 kanë qenë mbetje plastike. Krahasuar me prodhimin e mbetjeve në Europë renditemi ndër vendet me gjenerim të lartë. Sipas Eurostat, mesatarisht një qytetar i Bashkimit Europian ka gjeneruar 31 kg plastikë.

Vendi që gjeneron më shumë mbetje plastike në Europë është Irlanda me 61 kg për banorë, çdo vit. I dyti është Luksemburgu me 52 kg. Bullgaria, në krahasim me këto dy vende, prodhon më pak mbetje plastike për banorë, vetëm 14 kg.

Kërkimet nga Forumi Ekonomik dhe Fondacioni Ellen MacArthur përllogarisin se deri në 2050 do të ketë më shumë plastikë se peshq në dete nëse vazhdon të prodhohet në këto ritme.

Vendimi i Kinës për të ndaluar importet e mbetjeve të huaja ka shtuar presion në vendet e industrializuara sicc është Mbretëria e Bashkuar për të ricikluar më shumë plastikë, nga ato që prodhojnë vetë, se sa ta eksportojnë jashtë vendit. /Monitor