Pas më shumë se një dekade lufte të përgjakshme, regjimi i Bashar al-Asadit ka rënë, duke lënë një vakum pushteti që ndryshoi rrënjësisht balancën e forcave në Siri. Në zhvillimet më të fundit, Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), një grup islamik që dikur kontrollonte provincën e Idlibit, ka marrë kontrollin e Damaskut dhe është bërë forca më dominuese në vend. Ky zhvillim ka çuar në një epokë të re të pasigurisë dhe rikonfigurimit të pushtetit në Siri.
Në këtë analizë, shqyrtojmë grupet kryesore të përfshira në konflikt dhe mënyrën se si ato kanë ndryshuar pozicionin e tyre pas rënies së Asadit.
1. Hay’at Tahrir al-Sham (HTS): Sunduesi i ri i Sirisë
HTS, i cili më parë ishte i kufizuar në provincën veriperëndimore të Idlibit, ka arritur të marrë kontrollin e Damaskut pas një ofensive të papritur dhe të koordinuar që shkatërroi mbetjet e ushtrisë së Asadit. Fillimisht i lidhur me Al-Kaedën, HTS u përpoq të paraqitej si një grup lokal që synonte të vendoste një regjim islamik të pavarur.
Tashmë që Damasku është nën kontrollin e tyre, HTS ka krijuar një “administratë të unitetit kombëtar” të bazuar në interpretimin e rreptë të ligjit islamik. Pavarësisht përpjekjeve për të legjitimuar sundimin e tij, shumë vende e konsiderojnë ende organizatë terroriste, gjë që e ka izoluar regjimin e ri në Damask. HTS është tani grupi më i fuqishëm në Siri dhe përballet me sfida të mëdha për të mbajtur kontrollin në një vend të ndarë dhe të shkatërruar nga lufta.
2. Forcat Demokratike Siriane (SDF): Kontrolluesit e Verilindjes
Forcat Demokratike Siriane, të drejtuara nga milicia kurde YPG, mbeten një aktor kryesor në Sirinë verilindore. Pavarësisht marrjes së Damaskut nga HTS, SDF ruan kontrollin mbi zonat e pasura me burime natyrore në veri dhe lindje të vendit.
SDF ka vazhduar përpjekjet për të ruajtur autonominë e saj dhe për të krijuar një sistem administrativ multietnik dhe laik. Marrëdhëniet e tensionuara me Turqinë mbeten një problem serioz, pasi Ankaraja e konsideron YPG-në një zgjatim të Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK). Në të ardhmen e afërt, SDF mund të bëhet një sfidë serioze për HTS, veçanërisht nëse siguron mbështetje ndërkombëtare.
3. Ushtria e Lirë Siriane (FSA): Një aleat në rënie
Pas rënies së Asadit, FSA nuk arriti të luante një rol vendimtar për shkak të përçarjeve të brendshme dhe mungesës së mbështetjes së qëndrueshme. Shumica e grupeve të saj të mbetura janë bashkuar me forcat e mbështetura nga Turqia në veriperëndim të Sirisë, veçanërisht rreth qytetit të Afrinit dhe zonave pranë kufirit turk.
FSA nuk ka qenë në gjendje të konkurrojë me HTS-në, por mund të mbijetojë si një forcë sekondare që mbështetet në ndihmën turke për të ruajtur ndikimin e saj lokal.
4. ISIS: Një kërcënim i vazhdueshëm
Edhe pas rënies së Asadit, ISIS mbetet një kërcënim i rëndësishëm në Siri. Grupi është kthyer në një strategji të luftës guerile dhe sulme të papritura, duke shfrytëzuar vakumin e pushtetit dhe mungesën e sigurisë në zonat e shkretëtirës dhe jugut të Sirisë.
Pa një qeveri qendrore të fortë dhe me grupet e tjera të përqendruara në konsolidimin e pushtetit, ISIS mund të riorganizohet dhe të nisë një kryengritje të re, veçanërisht nëse marrëveshjet e paqes mbeten të largëta.
5. Mbështetësit e Iranit dhe Rusisë: Ndikimi në rënie
Pas rënies së regjimit të Asadit, ndikimi i Iranit dhe Rusisë ka pësuar një goditje të rëndë. Ndërkohë që Irani dhe milicitë e tij shiite u përpoqën të ruanin kontrollin e disa zonave strategjike, përparimi i shpejtë i HTS-së dhe humbja e Damaskut dobësuan pozitat e tyre.
Rusia, e angazhuar tashmë në konflikte të tjera globale, ka kufizuar ndërhyrjen e saj, duke lënë një terren të hapur për rivalë të tjerë rajonalë si Turqia dhe fuqitë arabe të Gjirit.
Çfarë pritet më tej?
Siria e pas-Asadit mbetet një vend i ndarë dhe i brishtë. Me Damaskun nën kontrollin e HTS-së, është e paqartë nëse grupi do të kërkojë të zgjerojë më tej sundimin e tij apo do të përballet me një kundërsulm të koordinuar ndërkombëtar. Për sa kohë që interesat rajonale dhe globale janë të ndërthurura, paqja dhe stabiliteti mbeten të largëta.
Në këtë fazë, Siria është kthyer në një vend të fragmentuar ku grupet më të fuqishme, si HTS dhe SDF, përcaktojnë fatin e saj. Rënia e Asadit nuk solli paqen, por përkundrazi, një periudhë të re lufte për pushtet që mund të zgjasë me vite.ai&droni
/DRONI.al/
Për t’u bërë pjesë e grupit të "DRONI.al - Agjencia Kombëtare e Lajmeve" mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet.
KOMUNITETI DRONI.AL: https://www.facebook.com/groups/426976918158037/
