Vdekja e ndagaltë e Alexei Navalny në burgun me të sëmurë tuberkularë, nga qelia e akullt te injeksionet misterioze

Alexei Navalny e portretizoi veten si të pathyeshëm, duke përdorur vazhdimisht humorin e tij karakteristik për të sugjeruar se presidenti Vladimir Putin nuk mund ta thyente atë, pavarësisht se sa të vështira ishin kushtet e tij në burg.

Por pas fytyrës së guximshme, realiteti shihej qartë. Që nga burgosja e tij në fillim të vitit 2021, Navalny, figura më e fortë e opozitës në Rusi, dhe stafi i tij sugjeronin rregullisht se kushtet e tij ishin aq të zymta sa ai po vritej me lëvizje të ngadalta. Tani ndihmësit e tij besojnë se frika e tyre është realizuar.

Shkaku i vdekjes së Navalny-t në burg në moshën 47-vjeçare nuk është përcaktuar – në fakt familja e tij nuk është lejuar ende të shohë trupin e tij – por kampet më të ashpra penale të Rusisë njihen për kushte të tmerrshme dhe Navalny u veçua për trajtim veçanërisht brutal.

“Aleksei Navalny iu nënshtrua torturave dhe dhunës për tre vjet”, shkroi gazetari rus dhe fituesi i çmimit Nobel për Paqen Dmitry Muratov në një rubrikë pasi vdekja e tij u njoftua të premten. “Siç më tha mjeku i Navalny: trupi nuk mund ta përballojë këtë.”

Më shumë se një e katërta e jetës në burg të Navalny që nga viti 2021 u shpenzua në qelitë e ndëshkimit dhe atij shpesh iu mohua qasja në kujdesin mjekësor. Ai u transferua në burgje gjithnjë e më mizore. Dhe në një moment, ai tha se po i jepeshin injeksione, por nuk u pengua të zbulonte se çfarë kishte në shiringa. Ekipi i tij ishte i shqetësuar se ai po helmohej përsëri.

Ajo që në mënyrë specifike çoi në vdekjen e Navalny të premten në një burg të largët mbi Rrethin Arktik mund të mbetet një mister. Shërbimi rus i burgjeve lëshoi një deklaratë të premten pasdite duke thënë se Navalny u ndje i sëmurë dhe papritur humbi vetëdijen pasi ishte jashtë.

Mediat shtetërore ruse raportuan se ai kishte pësuar një mpiksje gjaku. Por historia ndryshoi të shtunën, kur nëna dhe avokati i Navalny mbërritën në burg. Atyre iu tha se ai kishte vuajtur nga “sindroma e vdekjes së papritur”, e cila do të thotë arrest të papritur kardiak, sipas Ivan Zhdanov, drejtor i fondacionit kundër korrupsionit të Navalny.

Hetuesit i thanë një avokati të Navalny se po kryhej një ekzaminim i përsëritur dhe rezultatet do të publikoheshin javën e ardhshme. Stafi i Navalny bëri thirrje që trupi të lirohej menjëherë në mënyrë që familja e tij të mund të urdhëronte një analizë të pavarur, duke akuzuar autoritetet ruse se gënjejnë për të fshehur trupin.

Sipas ndihmësve të tij, Navalny ishte futur në një qeli ndëshkimi në burgun Arktik në Rajonin Autonom Yamalo-Nenets të mërkurën, dy ditë përpara se autoritetet ruse të njoftonin vdekjen e tij.

Zëdhënësja e tij, Kira Yarmysh, tha se kjo ishte hera e 27-të në një hapësirë kaq çnjerëzore, zakonisht një qeli prej betoni afërsisht 7 me 10 këmbë me kushte të padurueshme – të ftohtë, të lagësht dhe të ajrosur dobët. Raundi i tij i fundit i dënimit, nëse do të kishte mbijetuar, do ta kishte çuar totalin e kohës në një qeli të tillë në 308 ditë, më shumë se një e katërta e kohës së tij në burg, sipas Yarmysh.

Një herë në ditë në orën 6:30 të mëngjesit, të burgosurit në qelitë e ndëshkimit në objektin e Arktikut lejohen të hyjnë në një rrethim betoni të ngjashëm me arkivolin, i hapur drejt qiellit përmes një grilë metalike, tha Navalny në një mesazh nga burgu këtë vit. Dukej se pas një seance të tillë të premten, Navalny humbi vetëdijen, sipas llogarisë së shërbimit të burgjeve ruse. Jashtë ishte rreth minus 20 gradë fahrenaid.

Në një letër nga burgu muajin e kaluar, Navalny përshkroi se si ai mund të ecte gjithsej 11 hapa nga njëri skaj i hapësirës së hapur në tjetrin, duke vënë në dukje se më i ftohti që kishte qenë deri më tani në një nga shëtitjet e tij ishte minus 26 gradë Fahrenheit.

“Edhe në këtë temperaturë, ju mund të ecni për më shumë se gjysmë ore, për sa kohë që nuk ëhstë ngrirë hunda, veshët dhe gishtat”, shkroi ai. “Ka pak gjëra aq gjallëruese sa një shëtitje në Yamal në orën 6:30 të mëngjesit. Dhe një erë e mrekullueshme e freskët fryn në oborr, pavarësisht rrethimit të betonit, uau!”

Ndërsa po ecte atje në një nga ditët e fundit, ai tha se po ngrinte dhe po mendonte se si Leonardo Di Caprio u ngjit në një kalë të ngordhur për t’i shpëtuar të ftohtit në filmin e mbijetesës në shkretëtirë “The Revenant”. Një kalë i ngordhur do të ngrinte në atë pjesë të Rusisë brenda 15 minutash, theksoi Navalny.

“Këtu na duhet një elefant – një elefant i nxehtë dhe i skuqur,” tha ai.

Navalny shpesh përdorte një zgjuarsi të tillë përballë trajtimit të tij çnjerëzor. Por ishte bërë gjithnjë e më e qartë, gjatë tre viteve të burgimit, se ai mund të mos mbijetonte.

“Trajtimi kumulativ i Navalny gjatë disa viteve burg – në një mënyrë shtazore mund të thuash se po e çonte atë pranë vdekjes,” tha në një intervistë Mariana Katzarova, raportuese speciale e Këshillit të të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara për situatën e të drejtave të njeriut në Rusi.

Për një kohë, Navalny dukej pothuajse i pathyeshëm.

Në gusht 2020, ai u sëmur gjatë një fluturimi nga qyteti siberian i Tomsk për në Moskë, pasi u helmua me një agjent nervor Novichok i prodhuar nga Rusia. Ai u fut në një trajtim mjekësor duke qënë në koma për dy javë gjatë trajtimit në Gjermani – dhe mbijetoi.

Qeveria e SHBA-së më vonë ia atribuoi helmimin Shërbimit Federal të Sigurisë të Rusisë, i njohur si FSB.

Pavarësisht tentativës për vrasje, Navalny u kthye në Rusi në fillim të vitit 2021 për të vazhduar luftën e tij kundër Putinit, i cili mohoi përfshirjen e Rusisë në helmim. Navalny u burgos shumë shpejt. Shëndeti i tij filloi të përkeqësohej pothuajse menjëherë.

Në mars 2021, ai u ankua për dhimbje të forta shpine që më vonë u kthye në një problem me këmbën e tij.

Ai kërkoi që autoritetet e burgut t’i siguronin kujdesin e duhur mjekësor dhe t’i jepnin mjekim. Në vend të kësaj, ata i nënshtruan atij privimi nga gjumi, tha ai. Në fund të marsit 2021, ai shpalli një grevë urie për trajtimin e tij dhe mjekët rusë e yjet e Hollivudit e kthyen cështjen në një kauzë me letra të hapura drejtuar Putinit.

Rreth tre javë më vonë, Navalny u ekzaminua nga një panel i pavarur mjekësh. Testet nga mjekët zbuluan se, “së shpejti, nuk do të ketë mundësi të mëtejshme trajtimir”, tha Navalny në një mesazh të postuar në Instagram.

Vitin e kaluar, Navalny shkroi nga burgu se shakatë e tij për qelinë e dënimit nuk duhet të normalizojnë mjedisin.

Ai u ankua që një koleg i burgosur politik, i cili kishte folur kundër luftës në Ukrainë, ishte futur në një qeli ndëshkimi, pavarësisht se ishte invalid dhe i mungonte një pjesë e mushkërive.

Navalny përshkroi kushte të rënda shëndetësore në burg, ku tha se shumë të burgosur vuanin nga tuberkulozi. Ai u ankua gjithashtu në fillim të vitit të kaluar për administratën e cila vendosi një person të sëmurë mendërisht në një qeli përballë tij, si një formë mundimi, dhe një të burgosur të sëmurë në qelinë e tij të vogël.

Në atë kohë, avokati i tij, Vadim Kobzev, tha se burgu e infektoi qëllimisht me një sëmundje të mushkërive, fillimisht burgu refuzoi t’i jepte ilaçe dhe më pas e “trajtoi” me doza të mëdha antibiotikësh kundërindikativë. Navalny pësoi dhimbje të forta stomaku dhe humbi më shumë se 15 kilogramë si rezultat, tha Kobzev.

“Këto veprime nuk mund të konsiderohen si asgjë tjetër veçse një strategji e hapur për të shkatërruar shëndetin e Navalny me çdo mjet,” tha Kobzev në një deklaratë në atë kohë. “Natyrisht, burgu nuk do të rrezikonte të përfshihej në këtë nivel të paligjshmërisë demonstrative pa miratimin e Moskës.”

Kobzev që atëherë është arrestuar me akuza për ekstremizëm për shoqërim me Navalny.

Navalny pësoi nje marrje mendsh në një episod mjekësor të pashpjegueshëm në fillim të dhjetorit. Por autoritetet ruse e transferuan atë më vonë nga një burg në rajonin e Vladimirit, rreth 130 milje në lindje të Moskës, në kampin e “regjimit special” në Arktik ku ai vdiq.

Disa mjekë të kontaktuar pas vdekjes së tij, duke përfshirë një që ishte i përfshirë në trajtimin e tij fillestar në qytetin siberian të Omsk, thanë se vdekja e tij ka të ngjarë të mos kishte lidhje me helmimin e tij më shumë se tre vjet më parë, duke pasur parasysh shërimin e tij të besueshëm.

Por ai u përball me shumë rreziqe të tjera shëndetësore që atëherë.

“Një burg rus është një vend ku duhet të jesh i përgatitur për të vdekur çdo ditë”, tha të premten Mikhail Khodorkovsky, një manjat rus që kaloi një dekadë në burg pasi sfidoi Putinin.

Në intervistë, Khodorkovsky, i cili u lirua në vitin 2013, tha se një i burgosur duhet të gjejë një mënyrë për ta trajtuar barrën si një provë në mënyrë që të mbijetojë mendërisht, dhe Navalny e kishte bërë këtë. Por edhe atëherë, shtoi ai, “kjo nuk do t’ju mbrojë nga vrasja”. Përgaditur nga Droni.al, marrë nga NYT

/DRONI.al/