ANALIZA/Sa duhet të frikësohemi nga varianti indian i covid? Cfarë shkruan ‘The economist’

Gabimet e rastësishme ndodhin sa herë që një virus kopjon vetveten, në shenjat e gjenomit të tij, si ato që një fëmijë mund të bëjë ndërsa kopjon një fragment nga një libër. Shumica e gabimeve, të njohura si mutacione, bëjnë pak ndryshim në ndikimin e virusit në çdo perosn që infekton. Por disa po. Një variant i SARS-CoV-2 i njohur si B.1.617 dyshohet gjerësisht se ka luajtur një pjesë të madhe në përhapjen katastrofike të covid-19 në të gjithë Indinë në muajt e fundit. Miliona e kanë kapur atë dhe variante të tjera. Qindra mijëra kanë vdekur. Varianti “617” tani është përhapur në 44 vende. Për të kuptuar se sa shqetësuese është, mjafton të kqyrim në Britani, sistemi i mbikqyrjes virale të së cilës është më i miri në botë, duke e bërë atë një observator të dobishëm përmes të cilit pjesa tjetër e botës mund të kuptojë variantin.

Konsorciumi COVID-19 Genomics në Mbretërinë e Bashkuar e zbuloi atë për herë të parë në Britani në shkurt, por rastet qëndruan të ulëta për muaj të tërë. Tani ata po ngrihen. Infeksionet javore të B.1.617.2, një formë e ndryshuar më tej, janë më shumë se dyfishuar në shtatë ditët e fundit, nga 520 në 1,313.

Më 6 maj qeveria azhurnoi 617.2 në një “variant shqetësimi”, niveli më i lartë i alarmit zyrtar. Më 11 maj, Organizata Botërore e Shëndetësisë ndoqi shembullin.

Sa duhet të shqetësohet bota për variantin që ka shkatërruar Indinë?

Për të kuptuar këtë duhet të përgjigjemi në tri pyetje: sa i rrezikshëm është ai? Sa i transmetueshëm? Dhe, më e rëndësishmja, a janë vaksinat efektive kundër saj?

Fillojmë me rrezikun. Përgjigja kur bëhet fjalë për 617.2 (dhe të gjitha variantet) është se askush nuk i di në të vërtetë. Çështja nëse SARS-CoV-2 po bëhet pak a shumë e rrezikshme ndërsa evoluon është një çështje e disa debateve në komunitetin shkencor. Nuk ka gjasa të zgjidhet për ca kohë. Hartësimi i ashpërsisë së sëmundjes të shkaktuar nga secili variant është i vështirë. Natyrisht, ka patur tendencë të mendohet pak për të renditur gjenomet e viruseve që infektojnë pacientët kovid-19 të cilët nuk mund të marrin frymë. Spitalet në Britani tani kanë filluar ta bëjnë këtë në një përpjekje për të kuptuar kërcënimin që paraqesin variante të ndryshme. Përballë pasigurisë, duke supozuar se varianti i ri është të paktën po aq i rrezikshëm sa edhe të tjerët.

Transmetueshmëria është më e qartë. Gjenetikët dhe epidemiologët mund të regjistrojnë gjurmët se cilat variante shfaqen në cilat vende, duke marrë kështu një kuptim se sa lehtë po përhapet secili nga variantet. Të gjitha variantet janë më të transmetueshme sesa virusi origjinal që u përhap në botë në fillim të vitit 2020. Bazuar në të dhënat aktuale, 617.2 duket se është më i transmetueshëm sesa varianti Kent tek njerëzit e pavaksinuar, e cila është ndoshta arsyeja pse 617.2 ka filluar të konkurrojë me Varianti i vjetër Kent (B.1.1.7). Tani për tani varianti Kent ende dominon, por ka të ngjarë që 617.2 të fillojë të mbizotërojë raste të reja me kalimin e kohës.

Bartja kryqëzohet me vaksinimin. Shumica e rasteve të 617.2 në pika të nxehta si Bolton dhe Blackburn, në veri-perëndim të Anglisë, janë në njerëz më të rinj, shumica e të cilëve ende nuk janë vaksinuar, ndërsa rastet në njerëz mbi moshën 60 vjeç, shumica dërrmuese e të cilëve janë plotësisht të vaksinuar, janë në shifra jo alarmante. Kjo është inkurajuese. Kështu shprehet një studim i vogël, ende i pavlerësuar nga kolegët, i kryer nga Këshilli Indian i Kërkimeve Mjekësore, i cili tregon se Covaxin e Indisë ndalon 617. Por një studim i ngjashëm në Gjermani zbuloi se varianti anashkalon antitrupat e zhvilluar nga Pfizer dhe BioNTech në një farë mase. Këto janë teste në nivel laboratorik, por disa të dhëna nga bota reale kanë filluar të shfaqen. Kur 15 njerëz në një shtëpi për kujdes në Londër – në të cilën të gjithë banorët kishin marrë dozën e dytë të AstraZeneca – u infektuan me 617.2, katër prej tyre shkuan në spital dhe askush prej tyre nuk vdiq. Në një shtëpi kujdesi në Delhi, në Indi, 33 personel plotësisht të vaksinuar u infektuan me 617.2. Asnjë nuk u sëmur rëndë. Nëse 617.2 po i shpëtonte vaksinimit në një mënyrë që paraqiste një kërcënim, ata numra ndoshta do të ishin më të lartë. Më 8 maj, numri i njerëzve me covid-19 në Angli ishte akoma në rënie në përgjithësi, sipas të dhënave të lëshuara nga Zyra për Statistikat Kombëtare.

Akoma, qeveria britanike ka të drejtë të jetë e kujdesshme në lidhje me përhapjen e variantit të ri. Një shpërthim në rritje do të detyrojë një rishikim të planeve të saj për të hapur më tej vendin në 17 maj, kur pirja brenda lokaleve do të bëhet e ligjshme, dhe 21 qershor, kur të gjitha kufizimet ligjore mbi aktivitetin shoqëror do të hiqen. Ndalimi ose kthimi mbrapsht i hapjes do të ishte politikisht sfidues. Pjesa tjetër e botës gjithashtu duhet t’i kushtojë vëmendje të madhe. Tani sasia e provave argumenton për vigjilencë, jo për panik. Shifra për të parë janë shtrimet në spital me covid-19, aktualisht me rreth 120 në ditë në Angli. Nëse ato mbesin normale ose bien, kjo do të thotë se 617.2 nuk i mposht vaksinat. Një rritje e shpejtë do të kujtonte përhapjen e variantit Kent në nëntor. Ky u përhap nëpër botë, duke shtyrë shumë vende në bllokim për të shmangur sëmundjen dhe vdekjen. Nëse 617.2 mund të kryejë të njëjtën gjë në një botë që është të paktën pjesërisht e vaksinuar nga covid 19, ky do të jetë një lajm i keq jo vetëm për Britaninë, por për botën. a.a (Përshtatur për droni.al nga the Economist)

/DRONI.al/