A ishin Neandertalët kanibalë? Zbulimi i jashtëzakonshëm në një shpellë afër Romës ka një përgjigje

Nga Nick Squires (The Sun)

Zbulimi i një kafke njerëzore prehistorike në një shpellë në Itali ka hedhur poshtë teoritë makabre që Neandertalët kënaqeshin me kanibalizmin ritual – në vend që të tregonin për mundësinë që ata sulmoheshin dhe ushqeheshin nga hienat gjigante.

Kafka ishte një nga mijëra eshtra të fosilizuar dhe fragmente kockash të gjetura në shpellën e madhe afër fshatit San Felice Circeo, në bregdetin e Tirrenit, në gjysmën e rrugës midis Romës dhe Napolit.

Kafka ka një vrimë në bazën e saj, duke bërë që arkeologët të sugjerojnë se ishte gjurmë e hienave, duke thyer kockat për të marrë trurin brenda.

Studiuesit thonë se nuk mund të jenë të sigurt nëse hienat gjurmuan dhe vranë Neandertalët, duke i tërhequr ata brenda në shpellë, apo nëse ato konsumuan njerëz që kishin vdekur tashmë brenda shpellës për ndonjë shkak tjetër.

Në vitin 1939, një kafkë e ngjashme me Neandertalin u gjet me një vrimë të grushtuar në të. Në atë kohë, paleontologët spekuluan se plaga ishte bërë nga Neandertalët e tjerë, duke sugjeruar që ajo ishte dëshmi e kanibalizmit ritual.

Kjo tezë tani është hedhur poshtë nga zbulimet më të fundit në shpellë, me gishtin e fajit drejtuar qartë në turmat endacake të hienave prehistorike të shpellës, mishngrënësit thërrmues të kockave të cilat ishin më të mëdha dhe më të forta se homologët e tyre modernë, me peshë më shumë se 200 paund ose 90 kg.

“Mund të ndodhë që hienat të hapnin vrimën në kafkë dhe pastaj të ushqeheshin nga brenda, ose mund të ndodhte që dëmtimi të ndodhte rastësisht,” tha Mario Rubini, drejtori lokal i antropologjisë.

Nuk ishin vetëm neandertalët me të cilët hienat ushqeheshin. Ekspertët thanë se shumë nga kockat që u përkisnin elefantëve, rinocerontëve, drerit gjigant, arinjve të shpellave, kuajve të egër dhe aurokëve “tregojnë shenja të qarta të brejtjes”.

Hyenat kishin “tërhequr pre e tyre në strofkat e tyre, duke përdorur shpellën si një depo ushqimi”, thanë ekspertët.

Zbulimi, i bërë nga arkeologët nga rajoni i Lazios dhe nga Universiteti i Tor Vergata në Romë, konfirmon shpellën “si një nga vendet më të rëndësishme në botë për historinë e Neandertalëve”, tha ministria e kulturës e Italisë në një deklaratë.

Dario Franceschini, ministri i kulturës, e përshëndeti atë si “një zbulim të jashtëzakonshëm që do të zgjojë interesin në të gjithë botën”.

Pak ditë më parë u gjetën eshtrat e nëntë Neandertalëve, tetë prej të cilave datuan 50,000-68,000 vjet më parë, ndërsa më i vjetri datoi rreth 100,000 vjet më parë. Njëra ishte femër ndërsa pjesa tjetër ishin meshkuj.

Shpella e Guattari nuk dha një grumbull të jashtëzakonshëm eshtrash të fosilizuar, jo vetëm të Neandertalëve por të hienave që po i hanin ato, si dhe rinocerontë, elefantë, aurokë – bagëti gjigante që ishin zhdukur disa qindra mijëra vjet më parë – dhe Megaloceros, një specie dreri gjigand ndonjëherë si dreri irlandez.

Francesco Di Mario, kreu i gërmimit, tha: “Ata janë të gjithë individë të rritur, përveç një që mund të ketë qenë në adoleshencën e tij të hershme.”

Ai tha se fakti që mbetjet e nëntë Neandertalëve ishin gjetur, si dhe dy të tjerëve në 1939, sugjeron që popullata e specieve do të kishte qenë mjaft e madhe në zonë.

Neandertalët, të afërmit më të afërt antikë të njerëzve, lulëzuan për rreth 250,000 vjet, por u zhdukën rreth 40,000 vjet më parë.

Ende është e paqartë se çfarë i vrau ata, me teori që varionin nga paaftësia për t’u përshtatur me ndryshimin e klimës deri te konkurrenca nga Homo sapiens.

Shpella e cila u zbulua në Shkurt 1939 – ishte izoluar nga një rrëshqitje e lashtë, duke ruajtur provat e botës siç ishte 50,000 vjet më parë.

Prania e kaq shumë fosileve “e bën shpellën një bankë të jashtëzakonshme të dhënash” për jetën në kohërat parahistorike, tha ministria e kulturës.

Ky gërmim i fundit filloi në tetor 2019 dhe eksploroi një pjesë të shpellës të njohur si “laghetto” ose liqeni i cili përmbyt në dimër.

Hulumtimet e fundit kanë treguar se larg nga të qenit brutalë, mite të imagjinatës popullore, Neandertalët ishin të sofistikuar dhe inteligjentë.

Ka prova të reja që sugjerojnë se ata merreshin me pikturën e shpellave, kishin veshur zbukurime të tilla si thonj shqiponje apo mjete të tjera nga kockat si dhe përdrnin veshje nga lëkurat e kafshëve.

Tani është pranuar përgjithësisht që Neandertalët ishin në gjendje të përdornin dhe kontrollonin zjarrin dhe se ata i varrosnin të vdekurit e tyre në varre. Pergaditi ne shqip Droni.al & a.a

/DRONI.al/