Si mund të neglizhohet rindërtimi i një shteti pas një tërmeti shkatërrues, rasti i Haitit zvogëlon shpresat

Situata me tërmetin në Shqipëri, ende nuk ka sjellë anën tjetër të medaljes, ku familjet e prekura nga kjo tragjedi, nuk kanë parë dritën në fund të tunelit.

Qeveria ka premtuar ndërtimin e disa shtëpive dhe lagjeve të reja për banorët, por ende nuk kanë shpjeguar projektet dhe mënyrën sesi do të ndërtohen.

Duke qënë se këto ende mbeten propozime dhe premtime në letër, një rast i dhimbshem i keqmenaxhimit te ndihmave dhe rendesise nga ana e qeverise per situatat emergjente vjen nga Haiti, i cili duhet marrë dhe si referencë.

Lëkundja prej 7 ballësh bëri që në Haiti 1/4 e popullatës të vdisnin. Rreth 200.000 persona humbën jetën dhe mijëra të tjerë nuk janë gjetur ende.

Haiti të Dielën do të kujtojnte mijëra që vdiqën në tërmetin shkatërrues të 12 janarit 2010, ndërsa pikëllimi përzihet me zemërimin dhe hidhërimin për përpjekjet e dështuara të rindërtimit dhe paqëndrueshmërinë e vazhdueshme politike.

Mbi 35 sekonda të gjata, një tërmet me madhësi 7 shndërroi kryeqytetin Port-au-Prince dhe qytetet e afërta të Gressier, Leogane dhe Jacmel në gërmadha me pluhur, duke vrarë më shumë se 200,000 dhe duke plagosur rreth 300,000 të tjerë.

Më shumë se një milion e gjysmë haitianët mbetën të pastrehë, duke lënë autoritetet ishullore dhe komunitetin humanitar ndërkombëtar me një sfidë kolosale në një vend ku mungon ose një regjistër i tokës ose rregulla ndërtimi.

“Ashtë një dekadë e humbur, plotësisht e humbur,” i tha AFP ekonomistit haitian Kesner Pharel.

“Kryeqyteti nuk është rindërtuar, por qeverisja jonë e dobët nuk është përgjegjësi ekskluzive e autoriteteve lokale; në nivelin ndërkombëtar nuk kemi parë një mekanizëm për administrimin e ndihmave që do t’i lejonte vendit të përfitonte.”

Miliarda dollarët e premtuar nga donatorët ndërkombëtarë në javët pas katastrofës duket se janë zhdukur me pak për të treguar për ta, duke nxitur hidhërimin e të mbijetuarve që jetojnë sot, të ekspozuar ndaj të njëjtave rreziqe siç ekzistonin para tërmetit.

“Dhjetë vjet më vonë, ne shohim një përqendrim edhe më të madh të njerëzve në zonën metropolitane,” tha Pharel. “Nëse do të kishim një tërmet me të njëjtën madhësi, rezultatet do të ishin të njëjta, sepse nuk pati ndonjë përcjellje në shumicën e shtëpive të rindërtuara.

Tërmeti shkatërroi qindra mijëra shtëpi, si dhe ndërtesa administrative dhe shkolla, për të mos përmendur 60 përqind të sistemit të kujdesit shëndetësor të Haitit.

Një dekadë më vonë, rindërtimi i spitalit kryesor të vendit mbetet i paplotë, dhe organizatat joqeveritare përpiqen të plotësojnë mangësitë e shumta të shtetit.

“Pas tërmetit, ne pamë një fluks të madh të rasteve të traumave, sepse pati një numër të madh të lëndimeve. Ajo që shohim sot është se duhej të rihapnim një qendër traumash, por dëmtimet nuk janë me të njëjtën origjinë – për fat të keq, më shumë se 50 përqind e të plagosurve që shohim tani janë viktima me armë zjarri, “tha Sandra Lamarque, shefi i misionit për Mjekët pa Kufij në Haiti.

Mbërthyer nga protestat

Ndërsa nuk arriti të menaxhojë rindërtimin e saj fizik, Haiti është kapur nga një krizë e rëndë socio-politike që pjesërisht ka lënë në hije përpjekjet për të vajtuar siç duhet të vdekurit.

Në verën e vitit 2018, skandalet e korrupsionit që implikojnë Presidentin aktual Jovenel Moise dhe çdo qeveri pas tërmetit provokuan një reagim të mprehtë, duke mobilizuar protestuesit e rinj – më shumë se gjysma e vendit është më e re se 30 – të cilët jetojnë me pak perspektivë për punësim në një vend shënuar nga rritja e pasigurisë mes përleshjeve të shpeshta midis bandave të armatosura.

Demonstratat antiqeveritare u përhapën në qytete në të gjithë vendin, duke paralizuar jetën e përditshme nga shtatori deri në dhjetor të vitit të kaluar.

Dobësitë e shtetit, në shfaqje që bota të shohë pas tërmetit, janë përkeqësuar: Zgjedhjet e Asamblesë Kombëtare që priteshin në nëntor thjesht nuk u mbajtën, domethënë mandati i dhomës së ulët skadon të hënën.

Pa asnjë legjislaturë funksionuese, Presidenti Moise, i cili fyhet jo vetëm nga kundërshtarët e tij politikë, por nga një pjesë e madhe e popullatës civile, tani do të ketë mundësinë të qeverisë me dekret.

BURIMI:AFP/DRONI.al/

/DRONI.al/