Mësimi nga tërmeti në Shqipëri: Ballkani nuk është i gatshëm për një më të madh

REPORTAZH/Ende me gjak, duart e mbuluar në garzë, Xhafer Ahmetaj shikoi dhe njehere malin ku miqtë e tij ishin varrosur pas tërmetit që goditi vendin në nëntor.

Vetëm një djalë adoleshent u nxorr i gjallë. Tetë anëtarë të tjerë të familjes Lala, përfshirë dy të vegjël, u vranë në tërmetin me goditje 6.4. Ahmetaj, 79 vjeç, ish oficer ushtarak, mori shkatërrimin e madh dhe uli koken.

“Nëse do ta kishit parë këtë vend kur të ishte një marshim, një vend ku njerëzit vinin për të peshkuar, nuk do të mendonit se mund te ndertohej ndonje shtepi ndonjëherë këtu”, tha Ahmetaj. Megjithatë ato u ndërtuan – ndërtimi i kompromentuar shpesh nga korrupsioni – në një model të përsëritur në të gjithë Shqipërinë, një komb i vogël Ballkanik.

Tërmeti i 26 nëntorit në Shqipëri vrau 51 njerëz, dërgoi qindra në spitale dhe la mijëra të pastrehë. Ndërsa tronditja përshkon, tragjedia ofron një paralajmërim të ashpër për një rajon që është shkatërruar nga tërmetet shumë më të fuqishme në të kaluarën dhe që ekspertët paralajmërojnë se është i papërgatitur për një tjetër të madh.

Nga Bukureshti në Rumani deri në Sofje në Bullgari dhe në mbarë vendet e Ballkanit në Evropën juglindore, qeveritë e njëpasnjëshme nuk kanë arritur të adresojnë rreziqet që paraqesin ndërtesat ne plakje.

Rezultati është që miliona njerëz qe jetojnë në shtëpi me pak gjasa të mbijetojnë nga një tërmet i madh, thonë ekspertët.

Duke udhëtuar nëpër zonat më të goditura pas tërmetit të fundit në Shqipëri, shkalla e sfidës ishte e dukshme. Tërmeti i kishte bërë ndërtesat e ndërtuara dobët edhe më të rrezikuara, duke ekspozuar dhjetëra mijëra në rrezik të mundshëm në të ardhmen.

Vendi nuk ka pothuajse mjaftueshëm inxhinierë dhe ekspertë për të vlerësuar të gjitha pronat që janë dëmtuar dhe madje edhe kur rreziku dihet, kostoja e kryerjes së riparimeve të nevojshme është shpesh e ndalueshme në një nga vendet më të varfëra të Evropës.

Në dhjetor, Kryeministri Edi Rama tha se qeveria po riorganizonte buxhetin për të ndihmuar në trajtimin e krizës, por se mbështetja ndërkombëtare ishte e nevojshme në mënyrë të dëshpëruar.

“Thjesht, është njerëzisht e pamundur ta bësh këtë vetëm,” tha ai. Ndërsa Shqipëria vazhdon të mbështjell, të tjerët në rajon po përdorin momentin për të tingëlluar një alarm.

Duke ecur në rrugët e qytetit të vjetër në Bukuresht, vizitorët me një sy të mprehtë do të dallojnë qarqet e kuqe – vetëm mbi vijën e syrit – në qindra ndërtesa.

Ata u vendosën atje nga inxhinierë për të klasifikuar ndërtesat në rrezik më të madh në rast të aktivitetit sizmik.

Vetëm në kryeqytetin Rumun, 349 struktura u konsideruan se kanë rrezik më te lartë dhe ka të ngjarë të shemben në një tërmet të madh. Shumë prej tyre janë komplekse apartamentesh. Qindra ndërtesa të tjera pritet të pësojnë dëme të mëdha strukturore.

Dhe këto janë vetëm ato që janë inspektuar.

“Ne flasim vetëm për rreth 300 ndërtesa në rrezik të shembjes në Bukuresht,” tha Matei Sumbasacu, themeluesi i Re: Rise, organizata e parë joqeveritare e Rumanisë e përqendruar në zvogëlimin e rrezikut sizmik. “Ne dimë për 1.600 ndërtesa të tjera, dhe nuk dimë sa të tjera ka. Por ne po pretendojmë se duhet t’i ringjallim, sepse kush e di, ndoshta ata u forcuan në 25 vitet e fundit. ”

“Kjo është kriminale,” shtoi ai, “dhe ne po ua themi këtë njerëzve brenda ndërtesave.”

Ai është aq i apasionuar pas temës sa ka bërë tatuazhe në parakrahun e tij të djathtë të dhënat sizmike të një tërmeti që tronditi vendin në 1977.

Rumania ka përjetuar dy tërmete shkatërruese në shekullin e 20-të. Më 1940, një tërmet me madhësi 7.4 goditi në Vrancea, në Rumaninë lindore dhe shkaktoi shkatërrim.

Pastaj, më 4 mars 1977, një tërmet me madhësi 7.2 goditi të njëjtin rajon. Valët e shokut pasues shkatërruan më shumë se 30 ndërtesa të larta në Bukuresht, pothuajse 100 milje larg. Rreth 1.578 njerëz u vranë dhe afërsisht 11,000 u plagosën.

Burimi:  The Star.com

/DRONI.al/