Pyetja sot në Maqedoni/ “A jeni për anëtarësimin e Maqedonisë në NATO dhe BE me pranimin e marrëveshjen me Greqisë?”

Në Maqedoni po zhvillohet referendumi për marrëveshjen me Greqinë për çështjen e emrit, i cili është vlerësuar si historik për të ardhmen euroatlantike të vendit.

Rreth 1.8 milion qytetar me të drejtë vote janë ftuar t’i përgjigjen pyetjes: “A jeni për anëtarësimin e Maqedonisë në NATO dhe BE me pranimin e marrëveshjen me Greqisë”.

Votimi zhvillohet në 3.480 vendvotime, të cilat janë hapur në orën 7:00 të mëngjesit ndërsa do të mbyllen në orën 19:00 të mbrëmjes.

Referendumi ka karakter konsultues, por bazuar në dispozitat kushtetuese, dalja në referendum duhet të jetë mbi 50 për qind të trupit të përgjithshëm votues, edhe pse për këtë ka pasur debate e interpretime të ndryshme, nëse me daljen eventuale nën 50 për qind do të konsiderohej i dështuar ose jo.

Referendumi pason marrëveshjen që kanë arritur Maqedonia dhe Greqia, më 17 qershor, në Prespë, për mbylljen e kontestit 27 vjeçar për emrin. Zgjidhja parasheh që Maqedonia të ndërrojë emrin në “Maqedonia e Veriut”.

Veç kësaj, maqedonasit kanë pranuar se nuk kanë lidhshmëri me maqedonasit antik sikur edhe gjuha maqedonase e cila në bazë të marrëveshjes i takon grupit të gjuhëve sllave.

Si këmbim, Greqia e cila supozonte se Maqedonia ka pretendime territoriale ndaj rajonit të saj verior me të njëjtin emër do të zhbllokoj procesin e anëtarësimit të fqinjit të saj verior në NATO dhe BE.

Por, marrëveshja ka ndarë partitë në Maqedoni në dy blloqe, për dhe kundër marrëveshjes.

Partia e kryeministrit, Zoran Zaev, Lidhja Social-Demokrate dhe partitë shqiptare kanë pranuar marrëveshjen dhe kanë ftuar qytetarët të dalin në referendum dhe të mbështesin paktin me Greqinë, si alternativë të vetme për të ardhmen evropiane të Maqedonisë.

Kryeministri, Zaev gjatë gjithë kohës ka mbrojtur marrëveshjen duke theksuar se më të mbrohen interesat kombëtare e shtetërore, si identiteti, gjuha e trashëgimia kulturore maqedonase.

Por, partitë e opozitës të udhëhequra nga VMRO DPMNE-ja e Hristijan Mickovskit dhe presidenti, Gjorge Ivanov, marrëveshjen e kanë quajtur “kapitulluese”.

Opozita ka vendosur që të mos bëjë thirrje për dalje apo mos dalje në referendum, por kjo në opinion është interpretuar si bojkot në heshtje. Presidenti ndërkohë publikisht ka bërë të ditur se nuk do të votojë.

Marrëveshja ndërkohë mbështetet fuqishëm nga Bashkimit Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës duke thënë se “votimi më 30 shtator është më i rëndësishmi në historinë e Maqedonisë.”

Ndërkombëtarët këtë mbështetje e kanë reflektuar edhe me vizita të shumta të nivelit të lartë, si ajo e kancelares gjermane, Angela Merkel dhe sekretarit amerikan të mbrojtjes, James Mattis.

Fushata e referendumit është përcjell edhe me debatet mbi ndërhyrjen e Rusisë në këtë proces të rëndësishëm për shkak të kundërshtimit të anëtarësimit të Maqedonisë në NATO.

Nga qeveria kanë thënë se nuk posedojnë dëshmi mbi ndërhyrjen e Moskës, por dyshimet ekzistojnë. Këtë e ka theksuar gjatë vizitës në Shkup edhe sekretari amerikan të mbrojtjes, James Mattis.

Nëse kalon në referendum, marrëveshja rikthehet në Kuvend, ku duhet të miratohen edhe ndryshimet kushtetuese që kanë të bëjnë me emrin ri të shtetit. Ndryshimet miratohen me dy të tretat e votave, të cilat nuk i ka shumica parlamentare.

Që marrëveshja të bëhet e plotfuqishme duhet të miratohet edhe në Parlamentin e Greqisë, por vetëm pasi pala greke të jetë siguruar se Maqedonia ka përmbushur të gjitha detyrimet e saja.

Procesi votues po mbikëqyret nga 11.907 vëzhgues vendor dhe 493 ndërkombëtar, prej të cilëve 197 nga misioni i OSBE/ODIHR, 35 nga ambasada amerikane dhe të tjerët nga misione tjera diplomatike. Nga vëzhguesit vendor numrin më të madh e ka shoqata për iniciativa qytetare dhe politike me gjithsej 5.574 persona.

Rezultatet e referendumit pritet të kumtohen nga Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve pak çaste pas mbylljes së kutive të votimit, para se gjithash do të dihet përqindja e daljes së qytetarëve në votim.

/REL/

/DRONI.al/